Marchin, Modave, Clavier — Les week-ends du 31 Juillet au 29 Août 2021
Het Kasteel van Royseux
Door het gebladerte heen kunt u een glimp opvangen van het landgoed van Royseux, dat dateert van de 16de eeuw, met zijn 2 vierhoekige torens, een mooi park en een hoeve. Tot vandaag de dag doet er een leuke legende de ronde over de kasteelheer van Royseux: de legende van de kluizenaar, de duivel en de Hoyoux. De legende legt de aanwezigheid uit van de grote rotsen uit puddingsteen in de rivierbedding iets stroomafwaarts van de molen van Barse.
Een woordje over het onderhoud van de Hoyoux : een uitzonderlijke omgeving die beschermd dient te worden.
Ter hoogte van het landgoed ziet u dat er grote kapwerkzaamheden werden uitgevoerd in de oevervegetatie – de bebossing langs de rivierloop.
Hoewel die vegetatie uiteraard in vele opzichten extreem nuttig is (het tegengaan van erosie van de oevers, de strijd tegen overstromingen, verbetering van de kwaliteit van het water, een ruime biodiversiteit, de schoonheid ervan …), is het soms toch noodzakelijk om in te grijpen. Het is bijvoorbeeld belangrijk om hier en daar open ruimtes te creëren zodat het zonlicht de rivier bereikt, en ook de dieren en planten erin. Ook is het soms nodig om zieke bomen of bomen die een gevaar betekenen, te verwijderen. Het helpt eveneens om een zekere diversiteit te bekomen waar eerdere menselijke tussenkomst de omgeving te erg homogeniseerde. Die onderhoudswerken maken deel uit van het beheer van de rivierloop : de Directie van Niet Bevaarbare Waterlopen van de SPW (Openbare Dienst Wallonië) voor wat betreft de Hoyoux, tussen Les Avins (Clavier) en haar samenvloeiing met de Maas (Hoei).
Op deze plek, ter hoogte van het landgoed, is er een zieke els in de Hoyoux gevallen. Hierdoor werd een andere ecologisch zeer interessante en zeldzame habitat volledig bedreigd : de travertijn (hierover zodadelijk meer). Men heeft die boom dus moeten wegnemen. Om het aantal interventies te beperken, ging er een grondig onderzoek aan vooraf. Hierbij werden andere bomen gemerkt en gesnoeid, die - om één of andere reden, op korte of middellange termijn - een ingreep konden gebruiken om de komende jaren eens zo mooi en gezond te zijn. In dit geval bleken tal van elzen aangetast te zijn door de honingzwam (een parasiet). Ze moesten gekapt worden. Tegelijkertijd werden er ook een groot aantal naaldbomen weggehaald, ten voordele van meer geschikte vegetatie op die plek. Naaldbomen zijn inderdaad niet op hun plaats aan de oevers van een rivier: de oppervlakkige beworteling en de afwezigheid van kruidachtige plantengroei onder de bomen zorgen voor een ernstige vorm van erosie. De overdaad aan schaduw met waterverzuring tot gevolg is eveneens ongunstig voor de aquatische fauna. Nadat dit werk afgerond werd, heeft de beheerder van het project voor de beplanting van gepaste gewassen (elzen, wilgen …) gezorgd.
Travertijnen zijn de watervalletjes die u kan bewonderen op de Hoyoux. Het gaat hier niet om « zomaar rotsen », maar broze calciumcarbonaatafzettingen die het gevolg zijn van een gecombineerde actie, namelijk die van de rivier zelf en bepaalde algen en mossen.
Wanneer een rivier door kalkrijke zones vloeit (wat hier het geval is), lost het calcium zich op in het water. Plaatselijk, dankzij de oneffenheden van de rivierbedding en natuurlijk opgehoopt drijfhout, kunnen er zich afzettingen vormen die geleidelijk groter worden en travertijndammen vormen, net dankzij de fotosynthese van de plantengroei die er zich ontplooit.
Travertijndammen worden dus omschreven als aquatische habitats. Hun zeldzame en broze karakter maakt dat ze extra beschermd moeten worden. Het is bovendien zo dat de travertijndammen hier in de vallei bijzonder kostbaar en zeldzaam zijn omdat ze nog steeds “leven”. Ze zijn nog steeds ‘actief’ en in volle ontwikkeling.
Sommige travertijndammen in de Hoyoux en de naburige Triffoy zijn zeer oud : ze bevatten fossielen die erop wijzen dat ze meer dan 10.000 jaar geleden ontstaan zijn !
Helaas zijn er heel wat elementen die zwaar wegen op deze bijzondere habitats en die de werking ervan in gevaar brengen. Hierbij denken we aan onvoldoende gezuiverd afvalwater, industriële lozingen, het intensief gebruik van meststoffen en de huidige klimaatveranderingen, die geregeld voor periodes van erge droogte zorgen.