Marchin, Modave, Clavier — Les week-ends du 31 Juillet au 29 Août 2021
De steenzagerij van Barse
De naamloze vennootschap ‘Carrières du Condroz’ (Steengroeves van de Condroz) was eigenaar van deze zagerij die zich dichtbij de Hoyoux bevond en die via verscheidene lijnen in verbinding stond met het station van Barse. De stenen van de groeve van Les Avins (dat nu deel uitmaakt van Clavier) werden via het spoor naar het station van Barse vervoerd en vandaar naar de zagerij om ze in stukken te snijden, er bepaalde vormen uit te maken of te bewerken tot een afgewerkt product.
Het in stukken snijden van de stenen gebeurde door middel van een mechanisme met messen - een horizontaal onderstel met daarop stalen messen, evenwijdig aan mekaar en volgens de gewenste dikte opgesteld. Het geheel werd aangedreven door een motor. In het gebouw van de oude zagerij van Barse, net tegenover de foto expositie, kan men de nog bijna volledige turbine terug vinden die de energie van de Hoyoux omzette in elektriciteit om de messen in werking te zetten.
Door een enorme lawine die op steengroeve ‘Les Avins’ terecht kwam, werden de doodsklokken van de maatschappij die ze uitbaatte, ingeluid. De steenzagerij van Barse werd niet meer in gebruik gesteld. De turbine werd wel nog gebruikt om elektriciteit op te wekken tot begin jaren 2000.
De Hoyoux is een zeer snelle rivier. Het hoogteverschil tussen de bron in Buzin (op een hoogte van ongeveer 300m) en de samenvloeiing met de Maas in Hoei (op een hoogte van ongeveer 70m) zorgt ervoor dat ze één van de steilste en snelste rivieren van het land is (met een helling van iets meer dan 7m/km). Het hellingspercentage, verloop en debiet zorgen voor een enorme aandrijvingskracht. Ook vandaag nog wordt deze kracht gebruikt om elektriciteit te produceren. Door de klimaatveranderingen echter zijn er geregeld periodes van droogte. Hierdoor gebeurt het vaker en vaker dat de waterkrachtcentrales stilgelegd moeten worden bij lage waterstand. De rivier moet namelijk steeds een haven blijven voor de dieren en planten die erin leven. Vissen moeten vrij kunnen blijven rondzwemmen in het water zodat ze zich ook kunnen blijven voortplanten. Infrastructuur echter, zoals de waterkrachtcentrales, kunnen een belemmering betekenen in die bewegingsvrijheid. Tegenwoordig mag er geen enkele ‘hindernis’ meer aangebracht worden zonder dat men op voorhand een ‘vangnet’ voorziet dat ervoor zorgt dat de vissen hun volledige bewegingsvrijheid behouden.