Le laminoir (de walserij)
Le cincle-plongeur (de cinclus cinclus of waterspreeuw)

Walsen is het proces waarbij staalplaten beetje bij beetje smaller worden gemaakt tot ze de gewenste dikte hebben. Ze gaan door twee cilinders die in tegenovergestelde richting draaien en die ze samendrukken : de walsmachine. Het gebouw waarin de walserij van het bedrijf Dufrenoy-Delloye gevestigd was, bezit een zekere charme. De oker zandstenen muren werden opgeknapt met rode baksteen rondom de openingen en aan de zijkanten …
Stukken metalen balken verstevigen de muren die het gewicht van de ‘vliegende scharen’ droegen, een machine die de metalen platen doorsnijdt op de gewenste lengte als ze uit de cilinders komen. De hoge schoorsteen op het dak werd verwijderd uit schrik dat ze zou instorten, maar de basis ervan is nog bestaande, verborgen in het gebouw.

Net achter de site bevindt zich een belangrijke plek voor de ornithologie (vogelkunde). Zoals wel meerdere snelle waterlopen herbergt de Hoyoux een bijzondere vogel : de cinclus cinclus of waterspreeuw. Deze vogel heeft de grootte van een merel en is makkelijk te herkennen aan zijn donkere kleur en witte borst. Hij blijft altijd dichtbij de rivier waarin hij onvermoeibaar duikelt en zich voedt met micro-organismen. Hij bouwt zijn nest (een bolletje mos waarin de binnenkant de vorm van een kommetje heeft) boven de rivier, voornamelijk in de kunstmatige grotten. En hierdoor leren de jongen, wanneer ze uit het nest komen, eerst zwemmen en erna pas vliegen!

De kwaliteit van het water en de rijkdom aan voedingsrijke micro-organismen (insectenlarven, kleine zoetwater-garnaaltjes …) zijn van primordiaal belang voor hem om te overleven. Men noemt hem een « bio-indicator » : hoe properder de rivieren, rijk aan levende organismen, hoe dichter bevolkt de waterspreeuwen.
In het bekken van de Hoyoux werd een participatieproject op poten gezet om de nestelplaatsen op te volgen. In samenwerking met Contrat de Rivière Meuse Aval (een initiatief van vrijwilligers) wordt tijdens de lente steeds nagegaan of er in het natuurgebied en in de nestelplaatsen die door het team werden ‘gecreëerd’ koppeltjes waterspreeuwen te bespeuren vallen, en of jongen het nest verlaten. Eén van deze nestelplaatsen bevindt zich in een de holte van de rivierwand stroomafwaarts de steiger van de oude walserij … Kunt u hem vinden ? In elk geval willen we u alle respect vragen voor deze vogel die zo symbool staat voor onze rivieren.